Бичил уурхай эрхлэгчдийн судалгаа 2012

 Судалгааны дугаар DDI-MNG-NSO-MN-SSMS-2012-v2.0 Үүссэн огноо Sep - 10 - 2013
Он 2012 Сүүлд шинэчилсэн огноо Dec - 28 - 2025
Улс Монгол улс Үзсэн тоо 77403
Гүйцэтгэгч Үндэсний статистикийн хороо Татагдсан тоо 0
Судалгаа Бичил уурхай эрхлэгчдийн судалгаа
Ерөнхий мэдээлэл
Тодорхойлолт
УЛС

Монгол Улс

ГАРЧИГ

БУЭС 2012

ДУГААР
DDI-MNG-NSO-MN-SSMS-2012-v2.0
Хувилбар
ХУВИЛБАРЫН ТАЙЛБАР
version 1.0

Ерөнхий мэдээлэл
ТОВЧ
Манай улсын ашигт малтмалын илрэл бүхий орд, газруудад бичил уурхайн үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа иргэдийн тоо, тэдгээрийн байршил, эдийн засагт оруулж буй хувь нэмрийг тооцох, түүнчлэн тэдний өмнө тулгарч буй хүндрэл бэрхшээлийг тодорхойлохуйц мэдээллийн нэгдсэн сан, эх үүсвэрийг бүрдүүлэхэд судалгааны зорилго чиглэгдсэн Монгол Ул сын Засгийн газар бичил уурхайн салбарыг төрөөс зохицуулах, энэ салбарыг үндэсний эдийн засгийг бүрдүүлэгч идэвхитэй хэсэг болгох талаар явуулж буй арга хэмжээний хүрээнд бичил уурхайд чиглэсэн бодлого эрх зүйн таатай орчинг бий болгох, албан ёсны, хариуцлагатай бичил уурхайн үйл ажиллагааг хөгжүүлэх үүднээс “Бичил уурхайгаар ашигт малтмал олборлох журам”- ыг Засгийн газрын 2010 оны 308 дугаар тогтоолоор баталсан. Энэ нь тус салбарт хууль эрх зүйн орчинг бүрдүүлэхэд түлхэц болсон бөгөөд энэхүү судалгааны үр дүнд үндэслэн бичил уурхай эрхлэгчдийн талаар бодлого, боловсруулж, шийдвэр гаргахад үндсэн суурь мэдээлэл нь болно гэдэгт итгэлтэй байна. Манай Улсын нутаг дэвсгэрт гар аргаар ашигт малтмал олборлож буй иргэд болон тэдгээртэй хамааралтай бүхий л үйл ажиллагааг газар зүйн байршлаар нь үнэн зөв тогтоож, улс орны эдийн засаг, нийгмийн хөгжилд тэдний оруулж буй хувь нэмрийг бодитой тодорхойлсон судалгаа юм.

СУДАЛГААНЫ НЭГЖ
- Бичил уурхай эрхлэгчид

TOPICS
АгуулгаҮгийн санURI
БоловсролгүйЕрөнхий боловсролын сургуулийн 4 дүгээр анги (1975 он хүртэл болон 1997-2004 онд), 3 дугаар ангийг (1975-1996 онд), 5 дугаар ангийг (2005 оноос хойш) төгсөөгүй хүнийг боловсролгүй гэж үзнэ. Өөрөөр хэлбэл ЕБС-ийн 1-5 дугаар ангид одоо сурч байгаа хүүхдүүд болон 3, 4-р ангийг төгсөөгүй хүмүүс боловсролгүй гэдэгт багтана.
БагаЕрөнхий боловсролын сургуулийн 4-р анги /1975 он хүртэл болон 1997-2004 онд 3-р анги (1975-1996 оныг дуустал ), 2004 оноос хойш 5-р анги төгссөн хүмүүсийг бага боловсролтой гэж үзнэ.
СуурьЕрөнхий боловсролын 7-р анги (1975 он хүртэл хуучин системээр), 8-р анги (1975- 2004 он дуустал ), 9-р анги (2005 оноос хойш) төгссөн үнэмлэхтэй хүмүүсийг суурь боловсролтой гэж үзнэ.
Бүрэн дундЕрөнхий боловсролын сургуулийн 10-р анги (2005 он дуустал ), 11-р ангийг (2006 оноос хойш) өдөр, оройгоор төгссөн үнэмлэхтэй хүмүүсийг бүрэн дунд боловсролтой гэж үзнэ.
Техникийн болон мэргэжлийнМэргэжлийн сургалт, үйлдвэрлэлийн төв (хуучнаар техник, мэргэжлийн сургууль - ТМС) төгссөн, мэргэжлийн үнэмлэхтэй хүмүүсийг техникийн болон мэргэжлийн боловсролтой гэж үзнэ.
Тусгай мэргэжлийн дундГадаад, дотоодын тусгай мэргэжлийн дунд сургууль (хуучнаар техникум), түүнтэй адилтгах сургууль төгссөн, үнэмлэх, дипломтой хүмүүсийг тусгай мэргэжлийн дунд боло всролто й гэж үзнэ.
ДээдГадаад дотоодын их, дээд сургууль, колл ежийг өдөр, орой, эчнээгээр төгссөн, дипломын дээд, бакалавр, магистр, докторын зэргийн диплом болон түүнтэй адилтгах боловсролын баримт бичиг бүхий хүмүүсийг дээд боловсролтой гэж үзнэ.
МенежерМенежер нь засгийн газар, аж ахуйн нэгж, байгууллага, түүний дотоод нэгжийн үйл ажиллагааг төлөвлөх, удирдан чиглүүлэх, зохицуулах, үнэлэх, бодлого, журам боловсруулж хэрэгжилтэнд хяналт тавих ажлыг гүйцэтгэнэ.
МэргэжилтэнШинжлэх ухаан, урлагийн онол, үзэл баримтлалыг ашиглах, эдгээрийг системчилсэн хэлбэрээр заан сургах буюу тус үйл ажиллагааны аливаа хослолыг мэргэжлийн өндөр түвшинд хийж гүйцэтгэнэ.
Техникч болон туслах дэд мэргэжилтэнУул уурхай, аж үйлдвэр, барилга болон бусад салбарын инженерийн үйл ажиллагаатай холбоотой техникийн болон үйлдлийн үйл ажиллагааг хянах, удирдах, тоног төхөөрөмж ажиллуулах үүрэг бүхий шинжлэх ухаан, инженерийн чиглэлээр хийх судалгаа, практикт хэрэгжүүлэхэд холбогдох техник шинжтэй ажил гүйцэтгэнэ.
Контор үйлчилгээний ажилтанТатал ган бичиж тэмдэглэл хөтлөх, бичгийн машинаар бичих, компьютер болон бичиг хэргийн бусад төхөөрөмжийг ажиллуулах, мэдээллийг компьютерт оруулах, нарийн бичгийн даргын үүрэг гүйцэтгэх, тоон мэдээллийг тэмдэглэх ба тоо цоолон бодох, үйлдвэрлэл, тээврийн холбогдох тэмдэглэл хөтлөх, номын сан, мөнгөний гүйлгээ, холбоо, шуудангийн холбоотой ажлыг гүйцэтгэх, аялал жуулчлал зохион байгуулах, үйлчлүүлэгчийг мэдээллээр хангах, уулзалт товлох зэрэг ажил, үүрэг гүйцэтгэнэ.
Худалдаа, үйлчилгээний ажилтанҮйлчилгээ, худалдааны ажилтан нь аялал жуулчлал, гэр ахуйн ажил эрхл эх, нийтийн хоолоор үйлчлэх, хувь хүн асрах, гал түймрээс сэргийлэх, хамгаалах эсвэл бөөний ба жижиглэн худалдаа, бусад төстэй байгууллагад, тэрчлэн зах, мухлагаар, бараа таваар дэлгэн үзүүлэх, худалдаж борлуулахад холбогдсон хувийн болон хамгаалалтын шинжтэй үйлчилгээ үзүүлэх үүрэгтэй.
Хөдөө аж ахуй, ой, загас агнуурын МэргэжилтэнХөдөө аж ахуй, ой, загас агнуурын мэргэшсэн ажилтан нь үр тариа, мод, бут, малын тэжээл ургуулах, зэрлэг жимс, ургамал түүх, ан амьтан үржүүлэх, харж хамгаалах, агнах, төрөл бүрийн амьтны гаралтай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, ашиглах, гэр бүлийнхээ хоол хүнсэнд зориулан загас үржүүлэх буюу барих, усны бусад төрөл зүйлийг өсгөж үржүүлнэ.
Үйлдвэрлэл, барилга, гар урлал, холбогдох ажил, үйлчилгээний ажилтанҮйлдвэрлэл, барилга, гар урлал, холбогдох ажил, үйлчилгээний ажилтан нь барилга барих, арчлах, металлд хэлбэр оруулах, металл бүтээцийг босгох , автомат бүтээцийг босгох , автомат багаж хэрэгслийг тохируулах, машин механизм, тоног төхөөрөмж, багаж хийх, тааруулах, засварлах, хэвлэх ажлын бүтээгдэхүүн гаргах, хүнсний зүйл, нэхмэл эдлэл, модон, металл, бусад эд бараа, түүний дотор гар урлалын зүйл үйлдвэрлэх үйл ажиллагааг гүйцэтгэнэ.
Машин механизм, төхөөрөмжийн операторч, угсрагчУул уурхайн аж үйлдвэрийн бусад салбар тухайлбал металл боловсруулах, эрдэс, шил, керамик, мод, цаас болон химийн үйлдвэрийн тоног төхөөрөмжийг ажиллуулах, хянах, ус цэвэрлэх, цахилгаан эрчим хүч үйлдвэрлэх, тоног төхөөрөмжийг монтажлах, ажиллуулах, хянах зэрэг ажил, үүрэг гүйцэтгэнэ. Ажил, үйлчилгээний ажилтан нь барилга барих, арчлах, металлд хэлбэр оруулах, металл бүтээцийг босгох , автомат бүтээцийг босгох, автомат багаж хэрэгслийг тохируулах, машин механизм, тоног төхөөрөмж, багаж хийх, таар уулах, засварлах, хэвлэх ажлын бүтээгдэхүүн гаргах, хүнсний зүйл, нэхмэл эдлэл, модон, металл, бусад эд бараа, түүний дотор гар урлалын зүйл үйлдвэрлэх үйл ажиллагааг гүйцэтгэнэ.
Энгийн ажил, мэргэжилОлон нийтийн газар, гудамж талбайд буюу айл дамжиж бараа худалдаалах, гудамжинд төрөл бүрийн үйлчилгээ хийх, цэвэрлэгээ, угаалга хийх, индүүдэх, айлын орон гэр, зочид буудал, албан тасалгаа, болон бусад байрыг арчилж тордох, цонх, барилга, байшингийн бусад үйл ажиллагааг гүйцэтгэнэ. Тухайлбал металл боловсруулах, эрдэс, шил, керамик, мод, цаас болон химийн үйлдвэрийн тоног төхөөрөмжийг ажиллуулах, хянах, ус цэвэрлэх, цахилгаан эрчим хүч үйлдвэрлэх, тоног төхөөрөмжийг монтажлах, ажиллуулах, хянах зэрэг ажил, үүрэг гүйцэтгэнэ. Ажил, үйлчилгээний ажилтан нь барилга барих, арчлах, металлд хэлбэр оруулах, металл бүтээцийг босгох, авто мат бүтээцийг босгох, автомат ба гаж хэрэгслийг тох ируулах, машин механизм, тоног төхөөрөмж, багаж хийх, тааруулах, засварлах, хэвлэх ажлын бүтээгдэхүүн гаргах, хүнсний зүйл, нэхмэл эдлэл, модон, металл, бусад эд бараа, түүний дотор гар урлалын зүйл үйлдвэрлэх үйл ажиллагааг гүйцэтгэнэ.
KEYWORDS

БОАЖЯ, ШХА, МБТГ, ЭБЭХЯ, ЭЗСХ

Ажиглалтын хүрээ
ГАЗАР ЗҮЙН ХҮРЭЭ

Аймаг, нийслэлийн нутаг дэвсгэрийн хэмжээ харилцан адилгүйн зэрэгцээ газар зүйн янз бүрийн бүсэд оршдог, байгалийн баялаг нь орон нутагт жигд бус тархсан , уур амьсгал эрс тэс ялгаатай байдлаас хамааран аймаг, нийслэлийн хүн ам, тэр дундаа бичил уурхай эрхлэгчдийн төвлөрөл, үйл ажиллагааны хөгжлийн түвшин харилцан адилгүй байна. Бичил уурхай эрхлэгчид Орхон аймгаас бусад 20 аймаг, нийслэлийн 1 дүүрэгт үйл ажиллагаа явуулж байгаа

ХҮРЭЭ

Судалгааг хүйтний улирлаас үл хамаарсан алт, жонш зэрэг ашигт малтмал олборлодог аймгуудад 8 дугаар сард, хүйтний улиралд үйл ажиллагаа нь идэвхждэг иргэдийн судалгааг 10-11 дүгээр сард нийт 20 аймгийн 76 сум, нийслэлийн 1 дүүргийн ашигт малтмалын илрэл бүхий 238 орд, газарт зохион байгууллаа . Судалгаанд 10 ба түүнээс дээш насны хүүхдийг хамруулсан. Орон нутагт сургалтанд хамрагдаж бэлтгэгдсэн судлаач нар сонгогдсон сумынхаа ашигт малтмалын илрэл бүхий орд, газруудад биечлэн очиж бичил уурхай эрхлэгчдээс асуулгын дагуу судалгааг авсан бөгөөд судалгаа явагдах үеэр бичил уурхай эрхлэгчдийг аль болох бүрэн хамруулах зорилгоор судлаа ч нар олон удаагийн давтамжта йгаар орд газруудад очиж мэдээллийг цуглуулсан. Бичил уурхайн үйл ажиллагааг байнга эрхэлдэг боловч судалгаа явагдах хугацаанд тухайн орд газарт ажиллаагүй иргэдийг орхигдуулахгүй байх чиглэлийг аймаг, нийслэлийн ажлын багт өгч ажилласны дагуу шат шатны ажлын багууд сум, дүүрэг, баг, хорооны анхан шатны бүртгэлд тулгуурлан тулгалтыг хийж судалгаанд хамруулсан. Үүний үр дүнд судалгааны хугацаанд 13.4 мянган бичил уурхай эрхлэгчдийг судалгаанд хамруулж чадлаа.

Гүйцэтгэгч болон түнш
ГҮЙЦЭТГЭГЧ БАЙГУУЛЛАГА
НэрХарьяалал
Үндэсний Статистикийн ХорооУИХ
БУСАД ГҮЙЦЭТГЭГЧ
НэрХарьяалалҮүрэг
Үндэсний Статистикийн ХорооУИХ
САНХҮҮЖИЛТ
НэрТовчилсон үгҮүрэг
Швейцарийн хөгжлийн агентлагШХАСанхүүжүүлэлт хийсэн
Мета мэдээлэллийн боловсруулалт
БОЛОВСРУУЛСАН
НэрТовчилсон үгХарьяалалҮүрэг
Үндэсний Статистикийн ХорооҮСХУИХ
БИЧИГ БАРИМТЫН ДУГААР

DDI-MNG-NSO-MN-SSMS-2012-v2.0

Түүвэрлэлт


Түүвэрлэлт байхгүй

Мэдээлэл цуглуулалт
Мэдээлэл цуглуулалтын огноо
ЭхлэхДуусахЦикл
2012-012012-12N/A
Мэдээлэл цуглуулалтын бодлого

face-to-face

МЭДЭЭЛЭЛ ЦУГЛУУЛАЛТЫН ТЭМДЭГЛЭГЭЭ


МЭДЭЭЛЭЛ ЦУГЛУУЛАЛТ

Аймаг нийслэлийн ажлын хэсэг нь
1. Асуулга авах
2. Энгийн шалгалт
3. Мэдээллийг кодлох
4. Энгийн шалгалтын засвар
5. Цуглуулсан мэдээллийг маягтаар ҮСХ-нд илгээх гэсэн шат дараалалтайгаар мэдээллээ цуглуулан дамжуулна.

Мэдээлэл боловсруулалт
Мэдээлэл засалт


МЭДЭЭЛЭЛ БОЛОВСРУУЛАЛТ

Мэдээллийг оруулах, бүрдүүлэлтийн үе шат

Судалгааны мэдээллийг компьютерт оруулах, шалгах, засварлах програм хангамжийн бодлогын даалгаврыг ҮСХ-ны МЭ ЗСГ-ын ажилтнууд, програм хангамжийг МБТГ-ын ажилтнууд боловсруулсан. Цуглуулсан судалгааны асуулгыг ҮСХ-нд ирүүлэх ажлыг аймаг, нийслэлийн судалгааны ажлын хэсэг хариуцан ажилласан. Судалгааны мэдээллийг компьютерт шивэх ажлыг гэрээт ажилтнуудаар гүйцэтгүүлж, мэдээллийг шалгах, засварлах ажлыг ҮСХ-ны ажлын баг хариуцан ажилласан. Мэдээллийг компьютерт оруулах програм хангамжийг CSPRO програм хангамжийн тусламжтайгаар боловсруулж, анализ, дүн шинжилгээг статистикийн шинжилгээний SPSS 18.0 програм хангамжийг ашиглаж боловсрууллаа. Судалгаа явуулсан БУС -I маягтын мэдээлэл хадгалах хэсгүүд болон програмд ашиглагдах бүх төрлийн код, утгуудыг агуулсан файл үүсгэж, Microsoft Access програм дээр мэдээллийн санг байгуулсан.

Мэдээллийн алдааг хянах, шалгах үе шат

Судалгааны асуулгад тусгагдсан үзүүлэлт хоорондын уялдаа, тэдгээрийн бүрэн нөхөгдсөн эсэх, шалгалтуудыг хийж, холбогдох засварыг хийсэн. Тухайлбал, хаягийн хэсгийн бүрдэлт, нас, хүйс, регистрийн дугаарын уялдаа, боловсрол, ажил, мэргэжлийн уялдаа, ажил эрхлэлт, орлого, зардал зэрэг үзүүлэлтийг үнэн зөв нөхөгдсөн эсэхийг статистик анализ дээр тулгуурласан хамаарлын болон логик шалгалтуудыг хийж, холбогдох засварыг хийхэд чиглэгдсэн.

Мэдээллийн чанарын үе шат

ҮСХ-ны зүгээс мэдээлэл цуглуулалт, боловсруулалтын үе шат бүрт мэдээллийн чанарт ихээхэн анхаарч ажилласан бөгөөд Архангай, Хөвсгөл, Дархан-Уул аймагт статистикийн хэлтсийн мэргэжилтнүүд орд газруудад баг болж ажилласан. Мөн ҮСХ-ны багийн гишүүд Сэлэнгэ, Төв, Баянхонгор, Хэнтий, Сүхбаатар аймагт судалгааны хамралтыг сайжруулах, орон нутагт дэмжлэг үзүүлэх, мэдээллийн үнэн зөв байдлыг хянах зорилгоор ажилласан.

Орхигдсон утгыг тооцох арга зүй

Судал гаан ы маягт нь 7 бүлэг 74 үзүүлэлт ээс бүрдэж ба йгаа бөгөөд судал гаан д ха мра гдсан зар им иргэдийн хувьд хар иулах боло мжгүй асуулт ыг бусад мэдээлл ийн эх сурвал ж, холбо гдох хуулийн заалт ыг ашиглан орл уулан тоо цлоо. Тухайлбал, бичил уурхай эрхлэгчдийн эрүүл мэндийн даатгалд даат гуулсан , эс даат гуулсан ба йдлыг Мон гол Ул сын “Эр үүл мэндийн даат гал ын туха й хууль”-д заа снаар эрүүл мэндийн даат гал ыг үнэ төлб өргүй авах эрх бүхий этгээд, тэдэнд төлж буй даатгалын мэдээллээр, мөн ОТБТБАҮХЭИ-ийн албан татварыг Монгол Улсын “Орлогыг нь тухай бүр тодорхойлох боломжгүй ажил, үйлчилгээ хувиараа эрхлэгч иргэний орлогын албан татварын тухай хууль”-ийн 5 дугаар зүйлийн 5.1 дэх заалт ын дагуу хянаж, холбогдох засварыг хийв. Судалгааны хугацаанд иргэдийн хувьд хариулахад хүндрэлтэй байсан асуултын нэг нь олборлолт хийж буй газрын хэмжээ, эвдрэлд орсон талбайн хэмжээ, нөхөн сэргээлт хийсэн талбайн хэмжээ байсан бөгөөд үүнийг судалгаа явагдсан сум, дүүргийн Засаг даргаар сум, дүүргийн хэмжээнд орд, газраар “БУС 1-1г” маягтаар цуглуулан холбогдох тооцооллыг хийлээ.

Үр дүнгийн хүснэгт бэлтгэсэн тухай

Судалгааны үр дүнгийн 100 гаруй хүснэгтийг боловсруулж гаргав. Үр дүнгийн хүснэгтийг эцэслэхийн өмнө үр дүнг “Ашигт малтмалын газар”-ын бичил уурхай эрхлэгчдийн холбогдох мэдээлэл, Монгол Улсын эрдэнэсийн санд худалдсан алтн ы мэдээ, Стандартчилал хэмжил зүйн газрын Улсын сорьцын хяналтын хэлтсийн лабораториар сорьц тогтоолгосон алтны мэдээ, Татварын ерөнхий газрын бичил уурхай эрхлэгч иргэдийн төлсөн татварын мэдээ, ҮСХ-ны нийгэм, эдийн засгийн судалгааны үр дүнгээс, Улаанбаатар хотын иргэдийн нүүрсний хэрэглээ, ажиллах хүч, хөдөлмөр эрхлэлтийн албан ёсны статистик мэдээллийн эх үүсвэрүүдтэй тулгаж шалгасан. Судал гааны үр дүнгийн хүснэгтэнд үндэслэн нэгдсэн тайланг бэлтгэж, ажлын хэсгийн хуралд танилцуулж, хэлэлцүүлснээр холбогдох шийдвэрийг гаргуулав. Судалгааны мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийх, тайлан бичих ажлыг ҮСХ-ны Макро эдийн засгийн статистикийн газар гүйцэтгэсэн ба мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийх, тайлан бичих ажлыг дараах үе шатаар явуулсан .

Файлын нэр